در طول همه‌گیری ویروس کرونا، تمرکز حواس یک مهارت مهم است که به کودکان کمک می‌کند با تغییرات و نگرانی‌های مربوط به این شرایط غیر عادی کنار بیایند. تمرین مهارت ذهن آگاهی با کودکان کمک می کند تا ذهنشان را از نگرانی‌ها و استرس‌های روزمره منحرف کنند. به علاوه، به آن‌ها اجازه دهند با ذهن آگاهی، روزهای زندگی در قرنطینه و ماندن در خانه را بهتر تحمل کنند.
یکی از راه‌های مؤثر برای تمرین تمرکز حواس و تمرین مهارت ذهن آگاهی با کودکان انجام بازی‌های آموزشی است. این بازی‌ها می‌توانند شامل تنفس عمیق و آرام، تمرینات حرکتی مثل یوگا و رقص، بازی‌های تخیلی و تمرینات تمرکز باشند. همچنین، ایجاد فضای آرام و مناسب برای تمرین تمرکز حواس نیز حائز اهمیت است. البته به سبب فاصله گذاری اجتماعی در دوران کرونا، کودکان کمتر می‌توانند در اجتماع حضور پیدا کنند. بنابراین، می‌توانید در خانه نیز به کودکان فرصتی برای تمرین ذهن آگاهی بدهید. تمرین تمرکز حواس یا ذهن آگاهی به کودکان کمک می‌کند تا در مواقع تغییر و ناپایداری ذهنی، آرامش و امنیت را تجربه کنند. در این مقاله از مجموعه تیله سعی داریم چگونگی تمرین ذهن آگاهی با کودکان در دوران همه‌گیری ویروس کرونا را مورد بحث و بررسی قرار دهیم، با ما همراه باشید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید
ذهن آگاهی چیست؟
قبل از ورود به موضوع اصلی شاید این سوال برای شما به وجود بیاید که مفهوم ذهن‌آگاهی چیست؟ به گفته جان کابات زین، کارشناس و مربی ذهن‌آگاهی، مفهوم ذهن‌آگاهی یا تمرکز حواس، یک حالت ذهنی است که در آن فرد، بدون فکر کردن به چیزی، آگاهانه در زمان حال و اکنون سپری می‌کند. این مفهوم از ریشه‌های بودایی و مدیتیشن ذهن‌آگاه الهام گرفته است و در طول سالیان بسیاری به عنوان یک روش موثر برای بهبود شرایط روحی و روانی افراد شناخته شده است.
به گفته دکتر جان کابات زین در مورد ذهن آگاهی، تمرین ذهن‌آگاهی در طول روز به عنوان عادتی تبدیل شده که از زمان شیوع ویروس کووید-۱۹ در من شکل گرفته است. این محقق در این باره ادامه می‌دهد که، تمرین ذهن‌آگاهی که من دنبال می‌کنم، شامل ترکیبی از یوگا، مدیتیشن، یادداشت‌برداری و تأمل است. تمرین روزانه ذهن‌آگاهی برای من به ابزاری ارزشمند تبدیل شده، به خصوص زمانی که به عنوان یک بزرگتر تنها با سه فرزندم فعالیت‌های پاره‌وقت در خانه دارم (که یکی از آن‌ها تدریس یوگا برای کودکان است).
من سعی می‌کنم این موضوع را با مدیریت خانه، نظارت بر کارهای مدرسه و اطمینان از این که کودکانم در طول روز حرکت کافی داشته باشند، ترکیب کنم. در واقع انجام و مدیریت تمام این کارها می‌تواند خسته کننده باشد اما سلامتی کودکانم موضوعی نیست که به سادگی از کنارش بگذرم. در یوگا، ما باور داریم که هر کودک (و والدین) می‌تواند از نکات ذهن‌آگاهی بهره‌مند شود، به خصوص در دوران همه‌گیری ویروس کرونا که موضوع فاصله گذاری اجتماعی مطرح شده است.
آیا آماده هستید که با کودکانتان ذهن‌آگاهی را تمرین کنید؟
گنجاندن تمرین‌های ذهن‌آگاهی در زندگی خود و تبدیل آن‌ها به عادت روزانه، یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای کاهش اضطراب، افسردگی، ترس و سایر احساسات منفی انجام دهید. علاوه بر این، هر چقدر شما بیشتر این تمرین‌ها را انجام دهید، آن‌ها نیز به انجام این کار مشتاق می‌شوند.
برای شروع، باید بدانید که کودکان از توجه و تمرکز والدین‌شان بهره می‌برند. به عنوان مثال، اگر شما در طول روز تنها ۳۰ دقیقه در کنار آن‌ها باشید و به آن‌ها توجه و محبت کنید، بهتر از آن است که ساعت‌ها در کنارشان باشید و با تلفن همراه و لپ‌تاپ خود درگیر شوید. در واقع، کودک شما نیاز دارد تا توسط شما دیده و شنیده شود. بدین ترتیب، ذهن‌آگاهی یک راه‌حل مناسب برای این کار است.
متأسفانه، در زمان همه‌گیری ویروس کووید ۱۹، کودکان نیز بیشتر وقت خود را در معرض صفحه‌های نمایش هستند. این موضوع ممکن است منجر به مشکلات روانی بیشتری شود. طبق یک مقاله که در سایت Very Well Family منتشر شد، مشاهده بیش از حد از صفحه نمایش می‌تواند عوارضی مانند چاقی، مشکلات خواب، مشکلات رفتاری و مشکلات آموزشی به همراه داشته باشد. علاوه بر این، بسیاری از کودکان اکنون نمی‌توانند در فعالیت‌های عادی (همانند فوتبال با دوستان) بعد از اتمام مدرسه شرکت کنند. ممکن است شما هم سرکار و خارج از خانه باشید و به همین دلیل بعد از انجام کارهای مدرسه فرصت کافی برای مراقبت از کودکانتان را نداشته باشید.
۳ راهکار برای گنجاندن ذهن‌آگاهی در زندگی خانوادگی در طول قرنطینه که به کاهش استرس شما و فرزندانتان کمک می‌کند
این سه راهکار که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم، به شما و کودکتان کمک می‌کند تا در دوران همه‌گیری ویروس کرونا از استرس و اضطراب دور بمانید.
تمرین آرامش را از خودتان شروع کنید
به این دلیل که کودکان به والدین و معلمان خود به عنوان الگوهای رفتاری نگاه می‌کنند، تمرین آرامش توسط شما می‌تواند تأثیر عمیقی روی کودکانتان داشته باشد.
علاوه بر این، گنجاندن آرامش در زندگی خانوادگی، به شما و فرزندانتان کمک خواهد کرد تا تکنیک شکرگزاری و حضور در لحظه را تمرین کنید. بدین ترتیب، بدون این که اجازه دهید افکار و احساساتتان شما را تحت تاثیر قرار دهد، با ذهن آگاهی کامل آن‌ها را می پذیرید و به راحتی کنترل آن‌ها را در دست می‌گیرید.
با فرزندان خود از مراحل ساده و ابتدایی شروع کنید
دکتر پرنزل در این رابطه توصیه می‌کند که آموزش ذهن آگاهی را مرحله به مرحله و به آرامی به کودک خود بیاموزید. آموزش سخت، با زمان زیاد می‌تواند منجر به مقاومت کودک در برابر یادگیری این موضوع شود. لذا، آموزش آرامش و زندگی در لحظه را به آرامی و به تدریج به کودک خود آموزش دهید.
با ورود پیدا کردن این تکنیک به زندگی کودک، رفته رفته آن را به عادت روزمره تبدیل کنید. دقت داشته باشید و از علائمی که کودک نشان می‌دهد، به عنوان راهنمایی برای انتخاب ابزار آرامش استفاده کنید. به عنوان مثال، دختر یا پسر شما ممکن است از مدیتیشن کودکان لذت ببرد. برنامه‌های مدیتیشن رایگانی مانند Insight Timer وجود دارند که دارای مدیتیشن‌های خاص برای کودکان هستند. دکتر پرنزل در این باره می‌گوید، دختر هفت ساله من، هر شب پس از گوش دادن مدیتیشن در مورد کرم‌های شب تاب، به رختخواب می‌رود. او نمی‌خواهد بدون شنیدن مدیتیشن در مورد کرم‌های شب تاب به رختخواب برود و این کار برای او به یک عادت سازنده تبدیل شده است.
در مطالعه ای که در سال ۲۰۰۹ توسط مجله اروپایی روانشناسی اجتماعی انجام شد، میانگین زمان لازم برای تبدیل یک رفتار جدید به یک عادت خودکار، ۶۶ روز است. اگر شما همه روزه در یک زمان مشخص به طور مداوم مدیتیشن کنید، می‌توانید یک عادت بسازید. به گفته فیلسوف لائوتزو، سفر هزار مایلی با یک قدم آغاز می‌شود. بنابراین، یک مدیتیشن را پیدا کنید که هر دو شما و کودکتان از آن لذت ببرید و آن را به طور پیوسته در یک زمان مشخص گوش کنید.
از تمرین‌هایی مرتبط با ذهن آگاهی استفاده کنید که شما و فرزندانتان را به پویایی و تحرک سوق می‌دهد
یوگا برای کودکان یک تمرین آموزشی منحصربه‌فرد است که شما را به حضور در لحظه هدایت می‌کند. یکی از اهداف اصلی یوگا کاهش افکار بی‌انتها است. این ویژگی به طور طبیعی شما و فرزندانتان را به یک حالت آرامش ذهنی عمیق‌تر می‌برد. در ادامه، برخی از مزایای دیگر آموزش یوگا به کودکان را بیان می‌کنیم:
آموزش یوگا به کودکان تغییر قابل توجهی در آگاهی ذهنی شما و فرزندانتان ایجاد خواهد کرد. در کلاس‌های یوگا برای کودکان بازی‌ها، تمرین‌های تنفسی، خلاقیت و موارد دیگر را به انجام می‌رسانند. شاید برایتان جالب باشد بدانید که در برخی از کلاس‌های یوگا، نام برخی از حرکات را با نام حیوانات ادغام می‌کنند. این امر موجب می‌شود تا یادگیری ذهن آگاهی در کنار سلامت جسمانی به یک سرگرمی تبدیل شود.
می‌توانید یوگا را در فضای خانه نیز به کودکان خود آموزش دهید. تمرین یوگا در منزل این امکان را به کودکان می‌دهد تا علاوه بر فعالیت‌های خارج از منزل که البته در دوران کرونا محدودتر است، در فضای خانه نیز به راحتی به ورزش بپردازند. شاید این موقعیت برای بسیاری از افراد مهیا نباشد تا به راحتی به خارج از منزل بروند و ورزش کنند. لذا، می‌توان از برنامه‌های ورزش یوگا در خانه نیز بهره‌مند شد و حرکات کششی و قدرتی را در کنار ذهن آگاهی در خانه انجام داد.
با ورزش یوگا، به کودکان خود تمرین ذهن آگاهی را بیاموزید
در این مقاله به بررسی چگونگی تمرین مهارت ذهن آگاهی با کودکان در دوران همه‌گیری ویروس کرونا پرداخته شد. به طور کلی، تمرین ذهن آگاهی با کودکان در دوران همه‌گیری ویروس کرونا می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای کاهش استرس و اضطراب آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد. برای انجام تمرین ذهن آگاهی با کودکان، می‌توان از روش‌های رایج در ورزش یوگا مانند تنفس آگاهانه، تمرینات تمرکز بر روی حس بدن، بازی‌های ذهن آگاهانه، تمرینات حرکتی ذهن آگاهانه، مدیتیشن کوتاه و حمایت از خلاقیت کودکان استفاده کرد. این تمرینات به کودکان کمک می‌کنند تا در لحظه زندگی کنند و هیچ‌گونه استرس و نگرانی نداشته باشند. والدین می‌توانند با ارائه امکاناتی برای بیان خلاقیت کودکان به طور هوشمندانه با این شرایط مقابله کنند. تمرین ذهن آگاهی با کودکان در دوران همه‌گیری ویروس کرونا برای آن‌ها فرصتی است تا به ارتباط با خود و حس بدنی خود بپردازند و در مواجه با استرس و نگرانی، بهترین روش‌ها برای مدیریت آن‌ها را یاد بگیرند.
